مردی که اورست را 'کشف کرد'

مردی که اورست را 'کشف کرد'   

در سال 1852 زمانی که هند هنوز تحت فرمانروایی بریتانیا بود در شهر شمالی 'دهرا دان'، ریاضیدان جوانی شتابزده به دفتر کارش دوید و خطاب به رئیسش فریاد کشید: 'جناب، بلندترین کوه جهان را کشف کردم.'

رادهانات سیکزار پس از صرف چهار سال وقت و انرژی فراوان جهت رمزگشایی از داده های ریاضی موفق شده بود ارتفاع قله "اکس وی"، در رشته کوه های هیمالایا را اندازه گیری کند.

این قله که بعدا به احترام سر جرج اورست، رئیس سازمان نقشه برداری هند، اورست نامیده شد در آن زمان 8840 متر ارتفاع داشت

دستاورد برجسته سیکزار، که نزد بسیاری از هندی ها ناشناخته است، اکنون بخشی از سالن "انحنای بزرگ" (Great Arc) در نمایشگاه پرجنب و جوش "بریک لین" (Brick Lane) است.

این نمایشگاه که توسط دولت هند برگزار شده است دویستمین سالگرد آغاز عملیات نقشه برداری از شبه قاره هند را جشن می گیرد.

این عملیات که "یکی از عظیم ترین و حیرت انگیزترین پروژه ها در تاریخ علم" توصیف می شود را ویلیام لمبتون، افسر ارتش بریتانیا، در سال 1802 در مدرس آغاز کرد.

پروژه محاسبه ارتفاعات و مساحت هند که با همکاری چندین هزار هندی صورت می گرفت در سال 1819 "محاسبه مثلثاتی بزرگ" (جی تی اس) نامیده شد.

این عملیات بیش از 1600 مایل (2570 کیلومتر) را پوشش می داد و در جریان آن افراد بیشماری عمدتا بر اثر حمله ببرها یا ابتلا به مالاریا جان باختند.

سیکزار، که در زمان این اکتشاف 39 سال داشت، یکی از قهرمانان این عملیات بود که عمدتا از کار آنها ستایش نشد.

او که داده های جمع آوری شده توسط مجریان نقشه برداری را محاسبه می کرد یک "محاسبه گر" (کامپیوتر) نامیده می شد. او به دلیل عملکرد عالی به درجه "سر محاسبه گر" ارتقا داده شد.

نبوغ نایاب

جان کی، مورخ بریتانیایی و نگارنده دو کتاب در این زمینه به بی بی سی گفت: "مهارت های ریاضی در کار سیکزار جنبه اساسی داشت و جرج اورست از او به عنوان یک نابغه کم نظیر نام می برد."

آقای کی گفت: "بزرگ ترین خدمت محاسباتی او به محاسبه و کاربرد خطای ناشی از پدیده ای به نام انکسار یا همان شکستگی خطوط مستقیم در نتیجه فشردگی جو زمین مربوط می شد."

وی افزود: "سیکزار نیز احتمالا مانند جرج اورست هرگز کوه اورست را ندیده بود."

احتمال اینکه این کوه بلندترین قله جهان باشد، اولین بار در سال 1947 زمانی که مساحان آن را از نزدیکی دارجیلینگ، در شمال هند، رویت کردند، مطرح شد.

طی سه سال پس از آن، مساحان مختلف برای چندین بار مناظرات خود را ثبت کردند.

اما تا تکمیل محاسبات مکرر برای آزمودن نتایج در سال 1856 اورست بلندترین قله جهان معرفی نشد.

سیکزار، فرزند یک برهمن بنگالی، در اکتبر سال 1813 در جوراسانکو، شهر قدیمی کلکته، متولد شد.

او در کالج معروف هندو در این شهر به مطالعه ریاضیات پرداخت و به اصول زبان انگلیسی آشنایی داشت.

سیکزار که انسانی پرکار بود، هرگز ازدواج نکرد و زندگی خود را وقف محاسبات پیچیده ریاضی کرد.

جرج اورست بی وقفه درحال ستایش از این نابغه ارقام بود و یک بار نوشت که سیکزار "یک مرد جوان نیرومند و سرشار از انرژی است که حاضر است برای احراز دانش عملی در کلیه ابعاد حرفه خود، سختی ها را به جان بخرد."

"ابزارهای کمی در تشکیلات من هست که او قادر به استفاده آنها نباشد، و در کارهای محاسباتی من جنبه ای نیست که او در آن استاد نباشد."

ارتفاع کوه اورست از زمان یافته های سیکزار، افزایش یافته است.

در سال 1955 اورست حدود 8 متر بلندتر شد و به 8848 متر رسید.

تا سال 1999 حدود دو متر دیگر بر ارتفاع آن افزوده شد. بلندترین قله دنیا امروز 8850 متر ارتفاع دارد.

منبع : BBC 

برگرفته : وبلاگ گروه کوهنوردی پویا