فردای خود را دریابیم/ ورزش منظم،عوارض سالمندی راکنترل می‌کند(‪۳‬

همزمان با افزایش سن و ورود به مرحله سالمندی، سیستم ارگانیکی بدن نیز با تغییرات فاحشی مواجه شده، قلب ، ریه ، سلسله اعصاب ، عضلات و استخوانها دچار تغییرات ناشی از افزایش سن می‌شوند.

جدای از تغییرات متابولیسمی در سیستم جسمانی فرد سالمند، از دست دادن شغل و فعالیت‌های اجتماعی، استقلال فرزندان، تحمل تنهایی و تغییر سطح واسطه‌های شیمیایی - عصبی در مغز، زمینه را برای ابتلای به افسردگی در فرد سالمند آماده می‌کند.

یک روانشناس بالینی در این‌باره گفت: افسردگی در سالمندان از مواردی است که در بسیاری از افراد تشخیص داده نمی‌شود.

دکتر "مهناز شیرازی" افزود: افسردگی را در هر سنی باید جدی تلقی کرد، زیرا در صورت درمان نشدن بموقع، می‌تواند منجر به خودکشی شود.

وی گفت:ابتلا افراد مسن به افسردگی، سبب ایجاد اثرات نامطلوب بر روی زندگی خانوادگی آنان شده، بار مسوولیت بستگان نزدیک فرد را دو چندان می‌کند.

این روانشناس با اشاره به انواع افسردگی رایج در سالمندان افزود: غم یا افسردگی واکنشی (پس ازمراحل داغدیدگی)، افسردگی به‌همراه اضطراب و افسردگی پنهان از جمله افسردگی‌های رایج در دوره سالمندی است.

وی گفت: ابتلا به افسردگی سبب ایجاد احساس غم، گوشه‌گیری،انزوا و ضعف سلامت فیزیکی و در نهایت اقدام به خودکشی فرد سالمند می‌شود.

این روان شناس با اظهار این که "افسردگی در برخی افراد سالمند به‌صورت از دست دادن قوای شناختی و حافظه، خود را نشان می‌دهد"، افزود: افسردگی ناشی از خشم مزمن بروز داده نشده نیز تهدید دیگری برای سالمندان است.

کارشناسان طب سالمندی به اتفاق به این نکته اذعان دارند که افسردگی در سالمندان در مرحله نخست از طریق ورزش و انجام حرکات بدنی و در مرحله دوم با حمایت عاطفی اطرافیان، بویژه خانواده و دوستان و در نهایت با انجام مراحل روان درمانی و دارو درمانی، قابل درمان است.

متخصصان بر این باورند که نداشتن تحرکات بدنی و دوری از ورزش علاوه بر ایجاد افسردگی ناشی از سالمندی ، قدرت عضله قلب را کاهش می‌دهد و ظرفیت ریه را برای جذب اکسیژن کم می‌کند که در این صورت عضلات ضعیف شده، کارآیی مفاصل نیز کاهش می‌یابد و این روند منجر به پوکی استخوان می‌شود.

نداشتن تحرک از سوی دیگر منجر به ناتوانایی جسمی و بی‌باوری فرد نسبت به انجام کارهای روزمره شده، نوعی وابستگی به دیگران و عدم اعتماد به نفس را در فرد سالمند ایجاد می‌کند.

نتایج پژوهشها نشان داده است که فعالیت بدنی به وضوح بر میزان مرگ و میر ناشی از سکته قلبی و مغزی ، برخی از سرطانها از جمله سرطان روده بزرگ و نیز بر افزایش و یا کاهش قند خون موثر است و سبب کاهش توده‌های چربی در بدن می‌شود.

امروزه، برای تمامی آحاد جامعه از کودکان گرفته تا بزرگسالان در هر شرایط کاری و جسمی که قرار داشته باشند، تا سالمندان و حتی افراد ضعیف و ناتوان ، برنامه‌ها و حرکات ورزشی مناسب طراحی شده است.

دکتر"مهین سادات عظیمی"، متخصص طب سالمندی در این‌باره گفت: انجام شش نوع تمرین ورزشی گرم‌کننده ، استقامتی ، انعطاف پذیری ، تمرینات حفظ تعادل تمرینات قدرتی و نیز تمرینات انقباضی، ایستا برای سالمندان مفید است.

وی افزود:تمرینات گرم‌کننده ، شامل نرمشهای ساده کششی هستند که با انجام آن بدن فرد سالمند برای انجام سایر تمرینات آماده می‌شود و این تمرینات بایستی به شکلی اجرا شود که منجر به کم آوردن نفس نشود.

این متخصص گفت: تمرینات استقامتی سبب می‌شود تا تعداد ضربان قلب و تنفس افزایش یافته ،مصرف اکسیژن به حداکثر برسد و در نتیجه کارآیی قلب، ریه‌ها و سیستم گردش خون افزایش می‌یابد.

وی از پیاده‌روی ، دویدن ، دوچرخه سواری ، شنا و کوهنوردی به عنوان تمرینات استقامتی یاد کرد.

عظیمی گفت: پیاده‌روی آرام در خارج از منزل، علاوه بر اثرات بسیار مطلوب جسمانی، سبب جلوگیری از افسردگی و انزواطلبی فرد سالمند می‌شود.

وی به سالمندان توصیه کرد:در هنگام پیاده‌روی، کفش راحت، به اندازه و بنددار پوشیده، با لباس راحت ، سبک و مناسب هر فصل پیاده‌روی را با سرعت کم شروع کنند و در یک وضعیت متعادل و راحت سر را بالا نگاه داشته، بدن را کمی به جلو متمایل و از برداشتن گامهای بلند پرهیز کنند.

عظیمی در خصوص انجام حرکات انعطاف پذیری گفت: این تمرینات با ایجاد کشش در عضلات و نسج نرم اطراف مفاصل ، حرکت مفصلها را راحت کرده، موجب آسان- تر شدن حرکات اندام‌ها و تنه می‌شود.

وی توصیه کرد: سالمندانی که به هر دلیل دچار شکستگی استخوان، کشیدگی عضله یا پیچ خوردگی مفاصل شده‌اند، از انجام این نوع تمرینات پرهیز نمایند.

این متخصص با اظهار این که "افتادن از شایع‌ترین اتفاقات خاص سالمندان است"، گفت:افراد سالمند می‌توانند با انجام تمرینات "تعادلی" از طریق تقویت عضلات، خصوصا عضلات پا به حفظ تعادل خود خصوصا در هنگام افتادن کمک کنند.

وی توصیه کرد: سالمندان در هنگام انجام تمرینات تعادلی در کنار دیوار و یا یک میز بایستند تا در صورت عدم تعادل بتوانند به آنها تکیه کنند.

عظیمی در مورد تمرینات قدرتی نیز گفت: تمرینات قدرتی نه تنها موجب تقویت عضلات می‌شود، بلکه توانایی فرد را بالا برده، سبب ایجاد تعادل در وزن می‌شود و از پوکی استخوان هم جلوگیری می‌کند.

وی توضیح داد:با توجه به اینکه حرکات قدرتی با وزنه انجام می‌شود، سالمندان می‌توانند با پر کردن یک بطری نوشابه بزرگ یک وزنه ‪ ۳۰۰‬گرمی در اختیار داشته باشند.

این متخصص حرکات انقباضی ایستا را از تمریناتی دانست که در حین انجام آن، طول عضله تغییر نمی‌کنند.

وی گفت:تمرینات انقباضی ایستا را می‌توان جلوی تلویزیون ، داخل پارک و یا داخل اتوبوس انجام داد و نیاز به شرایط مشخص و جای معینی ندارد.

عظیمی در پایان یادآور شد که سن بالا و ضعف قوای جسمانی مانعی برای ورزش کردن نیست و پیاده روی ساده‌ترین روش برای دوره سالمندی است.